Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn

Chính sách thuế đối ứng của Mỹ chính thức có hiệu lực từ ngày 7/8/2025, áp đặt mức thuế bổ sung đối với hàng nhập khẩu từ hơn 70 quốc gia, đang tái định hình cục diện thương mại trong khu vực và dẫn đến phản ứng quen thuộc là dịch chuyển sản xuất toàn cầu.

Đối với nhiều nhà sản xuất toàn cầu, động thái này gợi nhớ đến làn sóng đầu tiên của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung năm 2018, thúc đẩy một cuộc di dời sản xuất ồ ạt ra khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, lần này, hiệu ứng lan tỏa còn rộng hơn và một lần nữa, Việt Nam lại nổi lên như một điểm đến chiến lược.

Dù cũng nằm trong danh sách các nước bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế mới, với mức thuế 20% áp dụng đối với một số mặt hàng xuất khẩu sang Mỹ, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn đối với các doanh nghiệp đang tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Có nhiều yếu tố đang thúc đẩy xu hướng này.

Việt Nam là thành viên của các hiệp định thương mại quan trọng như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng như các hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương với EU và Vương quốc Anh, mang lại lợi thế tiếp cận ưu đãi với các thị trường lớn.

Khả năng ứng phó linh hoạt của Việt Nam trước những cú sốc toàn cầu và chuyển hóa thách thức thành cơ hội là điều hiếm thấy trong khu vực. 

Hệ sinh thái sản xuất trong nước đã phát triển đáng kể từ năm 2018, với năng lực ngày càng nâng cao trong các lĩnh vực điện tử, dệt may, nội thất và gần đây là linh kiện bán dẫn và xe điện. Chi phí lao động tại Việt Nam vẫn thấp hơn so với Trung Quốc, Thái Lan hay Malaysia. Hạ tầng, từ cảng biển, đường cao tốc đến khu công nghiệp, tiếp tục được đẩy mạnh đầu tư. Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam chủ động thu hút đầu tư nước ngoài thông qua ưu đãi thuế và cải cách thủ tục hành chính.

Nhìn rộng ra châu Á, nhiều nền kinh tế cũng đang nỗ lực để giành chỗ đứng trong làn sóng dịch chuyển này. Indonesia tập trung vào việc sở hữu các nguồn khoáng sản chiến lược và nâng cao sức chống chịu của doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhưng đà tăng trưởng sản xuất chững lại và hạ tầng vẫn là điểm yếu. Malaysia hướng đến các ngành công nghệ cao, tuy nhiên, Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) của nước này giảm xuống dưới 50 vào đầu năm 2025, cho thấy tín hiệu suy giảm.

Pakistan có chi phí lao động thấp, song tình hình chính trị bất ổn và hệ thống logistics yếu kém là rào cản lớn. Hàn Quốc và Nhật Bản sở hữu nền công nghiệp tiên tiến, nhưng chi phí sản xuất cao, nên không hấp dẫn đầu tư trong lĩnh vực sản xuất đại trà.

Lợi thế của Việt Nam nằm ở sự cân bằng: vừa có quy mô và hiệu quả chi phí như các thị trường mới nổi, vừa có khả năng tiếp cận thương mại và sự ổn định chính sách như các nền kinh tế phát triển. Ngay cả khi phải chịu mức thuế đối ứng 20%, chi phí tại Việt Nam vẫn cạnh tranh hơn nhiều so với các lựa chọn thay thế, nếu xét đến yếu tố logistics, lao động và môi trường pháp lý.

Những bước đi chiến lược

Khả năng ứng phó linh hoạt của Việt Nam trước những cú sốc toàn cầu và chuyển hóa thách thức thành cơ hội là điều hiếm thấy trong khu vực. Điều này không chỉ thể hiện qua làn sóng di dời sản xuất, mà còn là sự tái thiết toàn bộ chiến lược chuỗi cung ứng xoay quanh các thế mạnh của Việt Nam.

Nhiều tập đoàn đa quốc gia đã có động thái cụ thể. Các “ông lớn” ngành điện tử đang mở rộng đầu tư tại Bắc Ninh và Hải Phòng. Doanh nghiệp dệt may, nội thất tích cực khảo sát địa điểm mới tại miền Trung và miền Nam. Các công ty tư vấn chuỗi cung ứng ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ yêu cầu từ nhà mua hàng Mỹ và châu Âu, nhằm phòng ngừa rủi ro thuế quan.

Tuy nhiên, tham vọng của Việt Nam không chỉ dừng lại ở lĩnh vực sản xuất. Tháng 6/2025, Quốc hội đã thông qua nghị quyết về việc thành lập 2 trung tâm tài chính quốc tế, đặt tại TP.HCM và Đà Nẵng.

Các trung tâm này được thiết kế nhằm định vị Việt Nam như một trung tâm tài chính cạnh tranh trong khu vực châu Á, với khung pháp lý đặc biệt và hạ tầng được xây dựng riêng để phục vụ thị trường vốn toàn cầu.

Chính phủ Việt Nam coi đây là bước đi chiến lược để thu hút các định chế tài chính quốc tế, phát triển thị trường vốn trong nước và tăng cường kết nối với dòng vốn đầu tư toàn cầu. Với nền kinh tế tăng trưởng nhanh, thị trường chứng khoán đang phát triển và vị trí địa lý chiến lược tại Đông Nam Á, Việt Nam đang từng bước xây dựng nền tảng để không chỉ là cường quốc sản xuất, mà còn trở thành cửa ngõ tài chính khu vực.

Dù vẫn đối mặt với một số thách thức, như thiếu hụt lao động, áp lực về năng lượng và nút thắt thể chế, nhưng khả năng thích ứng và sự bền bỉ của Việt Nam đang tiếp tục tỏa sáng. Việt Nam đang chuyển mình, định hình vị thế như một nhân tố năng động trong nền kinh tế toàn cầu. Với tầm nhìn chiến lược, cải cách mạnh mẽ, công suất sản xuất ngày càng mở rộng…, đây chính là thời khắc để Việt Nam bứt phá trong phát triển kinh tế.

Nguồn: Báo Đầu tư